Alman yazılım uzmanı GWJ Technology GmbH, 20 yılı aşkın süredir başarıyla kullanılmakta olan eAssistant web tabanlı hesaplama yazılımını, dişliler için ek işlevler içerecek şekilde genişletiyor.

“Silindirik dişli çifti” ve “planet kademesi” hesaplama modüllerinin en son sürümlerinde, uzun yıllardır kullanımdan kaldırılmış olan 1953 tarihli eski DIN 3961, birçok kullanıcı talebine yanıt olarak dişli toleransları (üretim sonrası nominal ölçülerden ne kadar sapma olacağı) ve diş genişliği sapmaları (gerçek ve nominal boyutu arasındaki fark) için entegre edilmiştir. Bu, kullanıcıların eski çizimler temelinde silindirik dişlileri yeniden hesaplamasını çok daha kolay hale getirir ve özellikle yedek parça üretimi veya çizimlerin güncellenmesi sırasında yardımcı olur. DIN 3961:1953’e ek olarak, silindirik dişlilerin hesaplanması için DIN 3961, DIN 58405, ISO 1328 ve ANSI/AGMA 2015 tolerans standartları da mevcuttur.

Ayrıca, “silindirik dişli çifti” ve “planet kademesi” modüllerinde, veri giriş alanları için ondalık basamak sayısı da artık ayrı ayrı yapılandırılabilir. Her iki modülde de mevcut olan kaba tasarım için farklı hesaplama kabulleri, örneğin “özel kayma değeri > 3 izin ver” veya “küçük geometri hatalarına izin ver” gibi başka seçenekler de ilave edilmiştir.

Buna ek olarak, kuru çalışan plastik/plastik veya plastik/metal eşleşmeleri için VDI 2736’ya göre aşınma yükü kapasitesi de artık “silindirik dişli çifti” modülünde mevcuttur. DIN 3990, yöntem B veya ISO 6336, yöntem B’ye göre yük kapasitesi hesaplamasında pürüzlülük, yağ malzemesi, hız veya boyut faktörü gibi diğer verilerin baştan belirtilmesi artık mümkündür.

Aralık 2022’de yayımlanan ISO/TR 6336-30 ile birlikte, artık mevcut ISO 6336:2019 için 8 pratik örnek mevcuttur. GWJ, ISO 6336 veya DIN 3990 içeren hesaplama modüllerini doğrulamak için bu örnekleri kullanmaktadır. Bu arada yapılan karşılaştırmalı hesaplamalarda, ISO/TR 6336-30’un pratik örnekleri ile çok iyi bir uyum içinde olduğu görülmektedir. Tüm 8 örnek için, hesaplanan emniyetlerdeki mutlak sapma ≤ 0.01’dir. Bu sonuçlar, eAssistant hesaplama modüllerin yüksek kalitesinin altını bir kez daha çizmektedir.

“Dişli miller” modülü yeni tasarım, kontrol amaçlı hesaplama veya yeniden mühendislik için uygun olup; hem ana geometrinin ve hem de tam diş formunun kontrol ölçüleri ve toleranslarının yanı sıra dişli mil bağlantılarının mukavemeti de dahil olmak üzere basit ve hızlı bir şekilde hesaplanmasını sağlar.

DIN 5480’e göre evolvent diş profilli kamaların hesaplanmasına ek olarak, ISO 4156, ANSI B92.1 (inç versiyonu), ANSI B92.2 (metrik versiyonlar) uyarınca bağlantılar da desteklenmektedir. Ayrıca, DIN 5482’ye göre kamalı mil profillerinin hesaplanması da mümkündür. Bu standart artık yeni tasarımlar için kullanılmasa da, yaygın olması nedeniyle tercih edilmekte ve yedek parçalar için hala talep görmektedir.

Aynı durum yeniden uygulanmakta olan 1955 tarihli Fransız standardı NF E 22-141 için de geçerlidir. Burada NF E 22-141’in Primary serisi, düz diş dibine sahip yanaklardan merkezlenen dişli mil bağlantıları için eAssistant’a dahil edilmiştir. Dişli mil profillerinin seçimi yanında, ilgili takım referans profilleri de mevcuttur. Burada, dişli miller için azdırma referans profili ve dişli göbekleri için de broşlama ve fellows yöntemine göre takım referans profilleri mevcuttur.

5 ila12 arasındaki dişli kaliteleri ve NF E 22-141 boyut serileri, ölçüm diş sayısı veya çapsal silindir veya bilye boyutu aracılığıyla diş genişliği boyutu gibi kontrol ölçülerinin hesaplanması için de seçilebilir. Boşluklu geçmeler için c10, geçiş bölgesi geçmeleri için f10, sıkı geçmeleri için js10 ve pres geçmeleri için x10 boyut serileri mevcuttur.

eAssistant PlugIn (eklenti) modülleri kullanılarak, kamalar ve dişli göbekleri doğrudan ilgili CAD sisteminde 3B modeller olarak oluşturulabilir ve üretim verilerini içeren tablo teknik resime eklenebilir. CAD eklentilerine alternatif olarak, diş formunun çıktısı 2B DXF formatında veya 3B STEP/IGES olarak da alınabilir. Böylece, uygun şekilde seçilen tolerans aralığı için tam olarak hesaplanan diş formu, örneğin lazer kesim veya tel erozyonu için de kullanılabilir.

Uzman ellerden size

GWJ Technology GmbH, makine mühendisliğinde çeşitli standart hesaplama yazılımlarının yanında teknik satış süreçlerinin optimizasyonu için kullanılabilen CAD verilerine sahip müşteriye özel hesaplama ve görsel ürün/ürün grupları seçim araçlarına da odaklanmaktadır. Bunlar basit makine elemanları için standart yazılımlardan, çok milli komple sistemlere veya 5 eksenli CNC işlemleri için gerçek 3B-diş formu geometrilerine yönelik özel dişli yazılımına kadar uzanmaktadır. Amaç, yakın iş birliği içinde ve verimli teknolojileri kullanarak müşterilere yeni rekabet avantajlarını sağlayabilmek için en iyi şekilde destek olmaktır. Uzmanlık, yüksek kalite standartları ve en yüksek müşteri memnuniyeti için mükemmel hizmet, şirket felsefesinin temel taşlarıdır.

Bizimle irtibata geçin

Son 20 yılın bu başarısını bu yıl kullanıcılarımızla birlikte kutlamak istiyoruz ve eAssistant’ın 3B-CAD eklentisi ile birlikte kullanımı için size özel bir yıl dönümü teklifimiz var! 

Daha kapsamlı bilgi almak için aşağıdaki iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz

Türkiye Temsilcisi: KAPEM Endüstriyel Danışmanlık ve Dış Tic. Ltd. Şti.-İstanbul

Tel: 0216-225 84 58 ; GSM: 0532-311 48 59

www.kapem.com; info@kapem.com

GWJ Technology GmbH, münferit makine elemanlarından komple güç iletimi sistemlerine kadar hesaplama çözümlerinin lider sağlayıcısı olarak; web tabanlı eAssistant ve klasik masaüstü uygulaması TBK çözümleri ile birlikte çalışan sistem hesaplama yazılımı SystemManager’in yeni versiyonunu sunuyor.

SystemManager, çok kademeli silindirik dişli kutularından güç dağıtmalı dişli kutularına, manuel dişli kutularından isteğe bağlı planet dişli mekanizmalarına hatta sonsuz ve konik dişli kutularına kadar çeşitli redüktör sistemlerinin tasarımı ve optimizasyonu için bir sistem oluşturma ve hesaplama ortamıdır. Burada gerçek bir çoklu mil sistemi söz konusudur; yani SystemManager üzerinde dişliler bulunan doğrusal olmayan aktarma elemanları olarak bir Sonlu Elemanlar (FE) çoklu mil sistemine dayanmaktadır. Konuyla ilgili ayrıntılı değerlendirmeye, Güç Aktarım Dergisi’nin 2020 yılı Şubat Sayısı’nda yayımlanan “Analitik ve Sonlu Elemanlar (FE) Hesaplama Yöntemleri Birlikte Büyüyor ve Gelişiyor” başlıklı makalede de yer verilmiştir.

Güçlü ve kullanımı kolay sistem çözümü, tanınmış GWJ ürünleri eAssistant ve TBK’nın bir uzantısı olarak 10 yıldır mevcuttur.

SystemManager en son sürümde, çok kademeli silindirik dişlilerin veya münferit planet kademelerinin hızlı tasarımı için pratik bir öneri özelliği sunmaktadır.

Artık yeni ilave edilen “Sistem ekle” ve “Silindirik dişli” fonksiyonlarını kullanarak; kademe sayısı, toplam çevrim oranı, tahrik momenti ve devir sayısı gibi yalnızca birkaç parametre girişi ile otomatik olarak çok kademeli bir dişli sistemi önerisi oluşturulabilir. Yani SystemManager otomatik olarak uygun silindirik dişli kademelerine sahip uygun bir çoklu mil sistemi oluşturur. Böylece kullanıcı önce bir yapı ve ayrı ayrı öğeler oluşturmak yerine, bunları bir düğmeye basarak ve doğru boyutta hemen elde edebilir. Silindirik dişli kademeleri daha sonra tasarım açısından daha da rafine edilebilir veya uyarlanabilir ve miller daha da detaylandırılabilir veya farklı şekilde düzenlenebilir. Önerilen mil çapları, söz konusu tahrik momentinin iletimi için otomatik olarak önceden boyutlandırılır. Bu sayede, veri tabanından millere uygun rulmanların doğrudan yerleştirilmesi kolaylaşır. Bu yeni işlev, çok kademeli silindirik dişlilerin tasarımına ve daha ayrıntılı boyutlandırılmasına başlanmasını büyük ölçüde kolaylaştırır ve hızlandırır. Aynı zamanda, kullanıcı çok milli bir sistemin temel yapısını oluştururken rutin işlerden kurtulmuş olur.

Çok kademeli silindirik dişliler için tasarım düzenine benzer şekilde, münferit planet kademeleri de önceden boyutlandırılabilir ve birkaç parametre girişi ile otomatik olarak oluşturulabilir. Bu aynı zamanda yeni bir tasarım sırasında önemli ölçüde zaman tasarrufu sağlar.

Uzman ellerden size

GWJ Technology GmbH, makine mühendisliğinde çeşitli standart hesaplama yazılımlarının yanında teknik satış süreçlerinin optimizasyonu için kullanılabilen CAD verilerine sahip müşteriye özel hesaplama ve görsel ürün/ürün grupları seçim araçlarına kadar uzanmaktadır. Bunlar basit makine elemanları için standart yazılımlardan, 5 eksenli CNC işlemleri için gerçek 3B-diş formu geometrilerine yönelik özel dişli yazılımına kadar çeşitlendirilmiştir. Amaç, yakın iş birliği içinde ve verimli teknolojileri kullanarak müşterilere yeni rekabet avantajlarını sağlayabilmek için en iyi şekilde destek olmaktır. Uzmanlık, yüksek kalite standartları ve en yüksek müşteri memnuniyeti için mükemmel hizmet, şirket felsefesinin temel taşlarıdır.

Bizimle irtibata geçin

Uzaktan çalışmanın ağırlık kazanması nedeniyle ve son aylarda yaşamakta olduğumuz döviz artışları da dikkate alınarak; eAssistant yazılımının tüm modülleri paket olarak ve arzu edilirse 2D DXF, STEP/IGES, 3D-CAD Plugin eklentisi seçenekleri ile birlikte Türkiye’ye özel bir kampanya kapsamında 1 aylık kiralama fiyatına 12 aylık süreli olarak temin edilebilmektedir.

Bu uygulamanın; makine üretimi sektöründeki (özellikle ihracat yapan otomotiv, rüzgar enerjisi ve savunma sanayi alanında çalışan) tasarım ve üretim yapan küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihtiyaçlarını ertelemeden gerçekleştirebilecekleri bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. İhtiyaç halinde şirketimiz size mühendislik hizmetleri veya uzaktan eğitim programlarıyla uzmanlık bilgileri de sunmaktadır.

Daha kapsamlı bilgi almak için aşağıdaki iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz

Türkiye Temsilcisi: KAPEM Endüstriyel Danışmanlık ve Dış Tic. Ltd. Şti.-İstanbul

Tel: 0216-225 84 58 – GSM: 0532-311 48 59
www.kapem.com
info@kapem.com veya info@gwj.de

KISSsoft, ISO TR 15144 Teknik Raporu’nda açıklanan ve daha hassas olan Yöntem A’yı kullanarak, Mikropitting’in hesaplanması için bir prosedür sağlayan ilk ticari yazılım ürünü oldu. Basitleştirilmiş Yöntem B hesaplama işlemi de 2010 yılından bu yana mevcuttur. Ayrıca 2018 yılında Teknik Şartname ISO TS 6336-22 olarak yayımlanan TR’nin revize edilmiş baskısı da KISSsoft’ta uygulanmaktadır.

2014 yılında ikinci bir bölüm olan ISO TR 15144-2 yayımlandı. 2018’den beri ISO TR 6336-31 mevcuttur ve dört hesaplama örneği içerir. Bu belge, ISO TS 6336-22’nin uygulamasını pratik örneklerle açıkladığı için önemlidir. KISSsoft’un tam olarak standarda göre hesapladığını doğrulamak için örneklerin tümü yeniden hesaplandı ve KISSsoft ile belgelendi.

ISO TS 6336-22’de belirtilen mikropitting kanıtları, özellikle rüzgâr dişli kutusu imalat endüstrisinde, sertifikasyon kuruluşları tarafından istenmektedir.

Mikropitting fenomeni

• Özgül yağ film kalınlığı λGF
• Dinamik ilave yükler

Film kalınlığı dişli yanakları birbirine değecek kadar küçülürse, yani yağ filmi yüzey pürüzlülüğünden daha ince hale gelir ve karışık sürtünme oluşursa, yüzeyde hasarlar oluşur. 

Bir dişli setinin mikropitting riski altında olup olmadığını değerlendirmede kritik faktör, spesifik yağlayıcı film kalınlığı λGF – yani yağlama boşluğu genişliği ile yüzey pürüzlülüğü arasındaki orandır.

Micropitting, diş yanağı yüzeyinden kendi içine doğru ilerleyen çatlak şeklindeki yüzey hasarı ile karakterize edilir. Bunlar, yaklaşık 10 ila 20 µm derinlikte, 25 ila 100 µm uzunluğunda ve 10 µm ile 20 genişliğinde küçük çukurlardır (bu sebeple “mikro çukurlaşma” da denir). Ortaya çıkan gri benekler diş yanağına mat bir görünüm verir.

Mikro çukurlaşma daha çok sertleştirilmiş dişlilerde görünse de aynı zamanda nitrürlenmiş, indüksiyonla sertleştirilmiş veya yüzeyi sertleştirilmiş olmayan dişlilerde de oluşabilir.

Yüzeyden malzeme eksilmesi nedeniyle kavrama profil hatası artar, dişlilerin kalitesinde ve hassasiyetinde genel bir azalmaya yol açar. Bir süre sonra, yüzeyden malzeme kalkması durabilir veya bu süreç devam edebilir. 

Bunun neden olduğu hasar, daha yüksek dinamik yüklere neden olabilir ve bu da gürültü seviyelerini artırır veya gerçek çukurlar oluşana kadar dişlere daha fazla yük bindirir.

Yüzeyden kalkan malzeme eğer daha önce yağlayıcı filtresi tarafından elimine edilmezse, rulmanların hasarlanmasına da sebep olabilir. Bu tip bir filtreleme, rüzgâr türbinlerinin imalatında ve işletiminde standart olarak uygulanmaktadır.

Bu nedenle mikro çukurlaşma her zaman dişliler, dişli modifikasyonları ve yağlayıcı için bir boyutlandırma kriteri olarak düşünülmelidir.

Teknik Şartname ISO TS 6336-22

• Özgül yağ filmi kalınlığını tayin etme
• Mikropitting risk analizi
• Yağlama, yüzey yapısı, vb.

ISO TS 6336-22 ayrıca izin verilen spesifik yağlayıcı film kalınlığı λGFP’nin bir tanımını da içerir. Bu veriler, mikro çukurlaşmaya karşı emniyet için güvenilir hesaplamalar yapmayı mümkün kılar.

Teoride, yağ filmi yeterince kalın ise mikro çukurlaşma meydana gelmeyecektir. İzin verilebilecek özgül yağ filmi kalınlığı, hangi yağın özellikle de hangi katkı maddelerinin kullanıldığına, yüzey yapısına ve sertleştirme işlemi gibi diğer parametrelere bağlıdır.

Dişli hesaplama fonksiyonlarının bir parçası olarak optimum kavrama kriterleri, mikro çukurlaşmaya karşı en yüksek güvenlik seviyelerini elde etmek için tanımlanabilir. Ancak, bu hesaplamalara her zaman pratik deneyimin sonuçları dahil edilmelidir.

Ayrıntı derecesi

Yukarıda açıklanan hesaplama yöntemleri iki farklı yaklaşımla uygulanabilir: Normal kuvvet dağılımı, Hertz basıncı ve sıcaklık analizini içeren Yöntem B, standartta verilen şartnamelere uygun olarak profil düzeltme yapılmayan dişliler uygulanabilir.

Alternatif olarak, gerekli değerlerin belirlenmesi için bir temas analizi (kontak analiz- LTCA) kullanılabilir. Bu, ISO standardındaki Yöntem A’ya karşılık gelir.

İkinci seçenek elbette daha fazla zaman ve çaba gerektirir. Ancak şunu da söyleyebiliriz ki; güçlü ve modern bilgisayarlar, bu daha karmaşık yaklaşımı da içeren hesaplamaları hızlıca yapabilir.

Mikro çukurlaşma riskini azaltmak için (örneğin rüzgâr endüstrisinde), günümüzde diş açma genellikle profil düzeltmeleri ile yapılır, bu nedenle pratik deneyimde Yöntem A’nın kullanılması esastır.

KISSsoft’ta uygulama

ISO TS 6336-22’nin yeni versiyonu, son derece etkili, uluslararası kabul görmüş bir hesaplama yöntemi sağlar. Bu, mühendislere yalnızca basit ve kullanımı kolay bir araç değil, aynı zamanda mikro çukurlaşma riski hakkında güvenilir bilgi veren bir araç sağlayacaktır.

Eğer gerçek bir mikropitting riski tespit edilebilirse, tasarım sırasında önceden tedbirler alınabilir ve daha sonra bir sorun oluşması önlenebilir.

Yük Spektrumu Uygulaması

Farklı yükler için hesaplamanın hangi yükle yapılması gerektiği sorusu ortaya çıkar. Maksimum tork ile yapılan bir hesaplama, çok konservatif bir sonuca yol açacaktır (gerçekçi olmayan düşük emniyet).

ISO 6336 yayınında, eş değer tork Teq’nin ISO 6336-6, Ek A’ya göre tanımlanması ve bununla mikropitting hesaplamasının yapılması tavsiye edilir. KISSsoft 2018 versiyonundan itibaren bu yöntem mevcuttur.

Test lisansı için kisssoft@onplus.com.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz.